کنوانسیون ورشو
نحوه‌ی تنظیم راه‌بارنامه
مادهی ۵
۱- هر متصدی حمل‌ونقل، می‌تواند از فرستنده‌ی کالا بخواهد تا سندی، تحت عنوان راه‌بارنامه‌ی هوایی، تنظیم، و به او تسلیم کند، و هر فرستنده‌ی کالا، می‌تواند از متصدی حمل‌ونقل بخواهد، که سند مزبور را بپذیرد.
۲- نبودن راه‌بارنامه، عدم تطبیق آن با مقررات، یا گم‌شدن آن، در وجود، یا اعتبار قرارداد، که درهرحال، باتوجه به مفاد مادهی ۹، مشمول مقررات این کنوانسیون خواهد بود، تاثیری نخواهد داشت.
مادهی ۶
۱- راه‌بارنامه‌ی هوایی را، فرستنده‌ی کالا، در سه نسخه‌ی اصلی، تنظیم، و همراه کالا، تسلیم می‌کند.
۲- روی نسخه‌ی اول، باید ذکر شود «مخصوص متصدی حمل‌ونقل». این نسخه، باید به امضای فرستنده‌ی کالا برسد. در نسخه‌ی دوم، باید ذکر شود «مخصوص گیرنده». این نسخه، باید به امضای فرستنده و متصدی حمل‌ونقل برسد، و همراه کالا، فرستاده شود. نسخه‌ی سوم، به امضای متصدی حمل‌ونقل می‌رسد، و نام‌برده، آن را پس از قبول کالا، به فرستنده تسلیم می‌کند.
۳- متصدی حمل‌ونقل، باید در موقع قبول کالا، راه‌بارنامه را امضا کند.
۴- متصدی حمل‌ونقل، می‌تواند راه‌بارنامه را، به‌جای امضا، مهر کند، و فرستنده‌ی کالا، می‌تواند به‌جای امضای خطی، از امضای چاپی، یا مهر، استفاده کند.
۵- چنان‌چه متصدی حمل‌ونقل، بنا به درخواست فرستنده، راه‌بارنامه‌ی هوایی را تنظیم کند. فرض برآن خواهد بود که، متصدی حمل‌ونقل، این کار را، از طرف فرستنده‌ی کالا، انجام می‌دهد، مگر آن‌که، مدرکی خلاف این امر، ارایه گردد.
مادهی ۷
چنان‌چه تعداد بسته‌ها، بیش از یکی باشد، متصدی حمل‌ونقل کالا، حق دارد از فرستنده بخواهد که، برای هر بسته، راه‌بارنامه‌ی هوایی جداگانه‌ای، تنظیم کند.
مادهی ۸
راه‌بارنامه‌ی هوایی، باید شامل مشخصات زیر باشد:
الف) محل و تاریخ تنظیم راه‌بارنامه
ب) نقاط مبدا و مقصد
پ) نقاط توقف مورد توافق. به‌شرط آن‌که متصدی حمل‌ونقل، حق داشته باشد، درصورت لزوم، نقاط مزبور را تغییر دهد، بدون آن‌که، اعمال این حق، جنبه‌ی بین‌المللی حمل‌ونقل را، منتفی سازد.
ت) نام و نشانی فرستنده
ث) نام و نشانی اولین متصدی حمل‌ونقل
ج) نوع کالا
چ) تعداد بسته‌ها، نوع بسته‌بندی، علایم مخصوص، و شماره‌ی آن‌ها
ح) وزن، مقدار، حجم، و ابعاد کالا
خ) خصوصیات ظاهری کالا، و بسته‌بندی آن
د) مبلغ کرایه. درصورتی‌که، مورد توافق قرار گرفته باشد، تاریخ و محل پرداخت آن، و شخصی که باید آن را بپردازد
ذ) درصورتی‌که قیمت کالا، در موقع تحویل آن معین گردد، ذکر قیمت کالا، و به‌طور احتمالی، مبلغ هزینه‌های مترتب بر آن
ر) مبلغ ارزش اظهارشده، طبق بند ۲ از مادهی ۲۲
ز) تعداد نسخه‌های بارنامه‌ی هوایی
ژ) اسنادی که برای متصدیان حمل‌ونقل ارسال شده است، تا به راه‌بارنامه‌ی هوایی، پیوست گردد
س) مهلت مقرر برای انجام حمل‌ونقل، و شرحی مختصر، درباره‌ی مسیری که باید طی شود. درصورتی‌که این مطلب، پیشاپیش، مورد توافق قرارگرفته‌شده باشد
ش) ذکر این نکته که، حمل‌ونقل، تابع مقررات مربوط به مسولیت مقرر در کنوانسیون است
نحوه‌ی تنظیم راه‌بارنامه
مادهی ۵
۱- هر متصدی حمل‌ونقل، می‌تواند از فرستنده‌ی کالا بخواهد تا سندی، تحت عنوان راه‌بارنامه‌ی هوایی، تنظیم، و به او تسلیم کند، و هر فرستنده‌ی کالا، می‌تواند از متصدی حمل‌ونقل بخواهد، که سند مزبور را بپذیرد.
۲- نبودن راه‌بارنامه، عدم تطبیق آن با مقررات، یا گم‌شدن آن، در وجود، یا اعتبار قرارداد، که درهرحال، باتوجه به مفاد مادهی ۹، مشمول مقررات این کنوانسیون خواهد بود، تاثیری نخواهد داشت.
مادهی ۶
۱- راه‌بارنامه‌ی هوایی را، فرستنده‌ی کالا، در سه نسخه‌ی اصلی، تنظیم، و همراه کالا، تسلیم می‌کند.
۲- روی نسخه‌ی اول، باید ذکر شود «مخصوص متصدی حمل‌ونقل». این نسخه، باید به امضای فرستنده‌ی کالا برسد. در نسخه‌ی دوم، باید ذکر شود «مخصوص گیرنده». این نسخه، باید به امضای فرستنده و متصدی حمل‌ونقل برسد، و همراه کالا، فرستاده شود. نسخه‌ی سوم، به امضای متصدی حمل‌ونقل می‌رسد، و نام‌برده، آن را پس از قبول کالا، به فرستنده تسلیم می‌کند.
۳- متصدی حمل‌ونقل، باید در موقع قبول کالا، راه‌بارنامه را امضا کند.
۴- متصدی حمل‌ونقل، می‌تواند راه‌بارنامه را، به‌جای امضا، مهر کند، و فرستنده‌ی کالا، می‌تواند به‌جای امضای خطی، از امضای چاپی، یا مهر، استفاده کند.
۵- چنان‌چه متصدی حمل‌ونقل، بنا به درخواست فرستنده، راه‌بارنامه‌ی هوایی را تنظیم کند. فرض برآن خواهد بود که، متصدی حمل‌ونقل، این کار را، از طرف فرستنده‌ی کالا، انجام می‌دهد، مگر آن‌که، مدرکی خلاف این امر، ارایه گردد.
مادهی ۷
چنان‌چه تعداد بسته‌ها، بیش از یکی باشد، متصدی حمل‌ونقل کالا، حق دارد از فرستنده بخواهد که، برای هر بسته، راه‌بارنامه‌ی هوایی جداگانه‌ای، تنظیم کند.
مادهی ۸
راه‌بارنامه‌ی هوایی، باید شامل مشخصات زیر باشد:
الف) محل و تاریخ تنظیم راه‌بارنامه
ب) نقاط مبدا و مقصد
پ) نقاط توقف مورد توافق. به‌شرط آن‌که متصدی حمل‌ونقل، حق داشته باشد، درصورت لزوم، نقاط مزبور را تغییر دهد، بدون آن‌که، اعمال این حق، جنبه‌ی بین‌المللی حمل‌ونقل را، منتفی سازد.
ت) نام و نشانی فرستنده
ث) نام و نشانی اولین متصدی حمل‌ونقل
ج) نوع کالا
چ) تعداد بسته‌ها، نوع بسته‌بندی، علایم مخصوص، و شماره‌ی آن‌ها
ح) وزن، مقدار، حجم، و ابعاد کالا
خ) خصوصیات ظاهری کالا، و بسته‌بندی آن
د) مبلغ کرایه. درصورتی‌که، مورد توافق قرار گرفته باشد، تاریخ و محل پرداخت آن، و شخصی که باید آن را بپردازد
ذ) درصورتی‌که قیمت کالا، در موقع تحویل آن معین گردد، ذکر قیمت کالا، و به‌طور احتمالی، مبلغ هزینه‌های مترتب بر آن
ر) مبلغ ارزش اظهارشده، طبق بند ۲ از مادهی ۲۲
ز) تعداد نسخه‌های بارنامه‌ی هوایی
ژ) اسنادی که برای متصدیان حمل‌ونقل ارسال شده است، تا به راه‌بارنامه‌ی هوایی، پیوست گردد
س) مهلت مقرر برای انجام حمل‌ونقل، و شرحی مختصر، درباره‌ی مسیری که باید طی شود. درصورتی‌که این مطلب، پیشاپیش، مورد توافق قرارگرفته‌شده باشد
ش) ذکر این نکته که، حمل‌ونقل، تابع مقررات مربوط به مسولیت مقرر در کنوانسیون است
مسولیت فرستنده‌ی کالا
مادهی ۱۰
۱ـ فرستنده‌ی کالا، مسول صحت‌وسقم مشخصات و اظهاراتی است که، درمورد کالا، در راه‌بارنامه‌ی هوایی، قید می‌کند.
۲ـ فرستنده‌ی کالا، مسول کلیه‌ی خساراتی است که، متصدی حمل‌ونقل، یا هر شخص دیگر، به‌علت نامنظم‌بودن، نادرست‌بودن، یا کامل‌نبودن مشخصات مذکور، و اظهارات او، متحمل می‌گردد.
وجود راه‌بارنامه‌ی هوایی، بیان‌گر چه چیزی است؟
مادهی ۱۱
۱ـ وجود راه‌بارنامه‌ی هوایی، دال بر انعقاد قرارداد، قبول کالا، و شرایط حمل‌ونقل است، مگر خلاف آن ثابت شود.
۲ـ اظهارات مندرج در راه‌بارنامه‌ی هوایی، درمورد وزن، ابعاد، بسته‌بندی کالا، و نیز، درمورد تعداد بسته‌ها، تا هنگامی‌که، مدرکی برخلاف آن، ارایه نگردیده، سندیت دارد.
اظهارات مربوط به مقدار، حجم، و خصوصیات کالا، نمی‌تواند علیه متصدی حمل‌ونقل، مورد استفاده قرار گیرد، مگر آن‌که، متصدی حمل‌ونقل، اظهارات مزبور را، درحضور فرستنده‌ی کالا، مورد رسیده‌گی قرارداده، و مراتب، در راه‌بارنامه‌ی هوایی، قید شده باشد، یا این اظهارات، مربوط به خصوصیات ظاهری کالا، باشد.
فرستنده و گیرنده‌ی کالا، در ارتباط با کالای حین حمل، چه حقوقی دارند؟
مادهی ۱۲
۱ـ فرستنده می‌تواند، به‌شرط اجرای کلیه‌ی تعهدات ناشی از قرارداد حمل‌ونقل، کالا را، با پس‌گرفتن آن در فرودگاه مبدا یا مقصد، یا با متوقف‌کردن آن، ضمن فرود، در مسیر پرواز، یا با تحویل آن، چه در مقصد، چه در طی مسیر، به شخصی دیگر، غیر از گیرنده‌ی نام‌برده در راه‌بارنامه‌ی هوایی، یا با تقاضای اعاده‌ی آن به فرودگاه مبدا، یا مقصد، دراختیار خود درآورد.
اعمال این حق، نباید به متصدی حمل‌ونقل، یا به فرستنده‌گان دیگر، خسارتی وارد آورد. فرستنده موظف است، هزینه‌ی ناشی از اعمال این حق را، پرداخت کند.
۲ـ هرگاه اجرای دستورهای فرستنده‌ی کالا، مقدور نباشد، متصدی حمل‌ونقل، باید بلافاصله، مراتب را به اطلاع او برساند.
۳ـ چنان‌چه متصدی حمل‌ونقل، دستورهای فرستنده را، نسبت به دراختیار گذاشتن کالا، بدون درخواست ارایه‌ی نسخه‌ای از راه‌بارنامه‌ی هوایی، که به فرستنده تسلیم شده است، اجرا کند، مسول جبران خسارتی است که، از این‌جهت، متوجه شخصی می‌گردد که، به‌طور قانونی، راه‌بارنامه‌ی هوایی، در دست او است، بدون آن‌که، به حق متصدی حمل‌ونقل، درمورد جبران خسارت، توسط فرستنده، لطمه‌ای وارد آید.
۴ـ حقوق اعطایی به فرستنده، از لحظه‌ای که وظایف گیرنده، طبق مادهی ۱۳، شروع می‌شود، خاتمه می‌یابد. بااین‌وجود، چنان‌چه گیرنده، از قبول راه‌بارنامه‌ی هوایی، یا کالا، خودداری کند، و یا دست‌رسی به او، مقدور نباشد، فرستنده، حق خود را، نسبت به دراختیارداشتن کالا، دوباره کسب می‌کند.
مادهی ۱۳
۱ـ به‌استثنای موارد مطروح‌شده در مادهی قبل، گیرنده‌ی کالا، حق دارد، به‌محض رسیدن کالا به مقصد، از متصدی حمل‌ونقل، بخواهد تا راه‌بارنامه‌ی هوایی، و کالا را، در ازای پرداخت هزینه‌های مربوط به آن، و با رعایت شرایط حمل‌ونقل مندرج در راه‌بارنامه‌ی هوایی، به وی تسلیم کند.
۲ـ متصدی حمل‌ونقل، مکلف است، به‌محض وصول کالا، مراتب را، به گیرنده، اطلاع دهد، مگرآن‌که، نحوه‌ی دیگری، مورد توافق، واقع شده باشد.
۳ـ چنان‌چه متصدی حمل‌ونقل، مفقودشدن کالا را، قبول کند، یا درصورتی‌که، کالا تا مدت هفت روز، پس از انقضای تاریخی که طی آن، باید به مقصد برسد، نرسیده باشد، گیرنده مجاز است، حقوق ناشی از قرارداد حمل‌ونقل را، علیه متصدی حمل‌ونقل، به مورد اجرا، بگذارد.
مادهی ۱۴
فرستنده و گیرنده‌ی کالا، می‌توانند هریک، به‌نام خود، به حقوقی که، به‌موجب مواد ۱۲ و ۱۳، به هریک از آن‌ها تعلق می‌گیرد، استناد کنند، خواه این عمل را، به‌نفع خود، یا به‌نفع دیگری، انجام دهند، مشروط بر این‌که، تعهدات مقرر در قرارداد حمل‌ونقل را، اجرا کنند.
مادهی ۱۵
۱ـ مواد ۱۲، ۱۳، و ۱۴، هیچ‌گونه لطمه‌ای، به روابط فی‌مابین فرستنده و گیرنده، هم‌چنین، به روابط اشخاص ثالث، که حقوق آن‌ها، از فرستنده یا گیرنده ناشی می‌شود، وارد نخواهد ساخت.
۲ـ شرایطی که برخلاف مقررات مواد ۱۲، ۱۳، و ۱۴ باشد، می‌باید، به‌طور صریح، در راه‌بارنامه‌ی هوایی، قید شود.
مادهی ۱۶
۱ـ قبل از تحویل کالا به گیرنده، فرستنده باید، اطلاعات و اسنادی را که، برای انجام تشریفات گمرکی، پرداخت عوارض، یا نظارت پلیس لازم است، دراختیار متصدی حمل‌ونقل، قرارداده، و اسناد لازم را، به راه‌بارنامه‌ی هوایی، پیوست کند.
فرستنده، دربرابر متصدی حمل‌ونقل، مسول هرنوع خسارتی است که، از فقدان، نقص، یا خلاف قاعده‌بودن اطلاعات و اسناد مزبور، ناشی شود، به‌استثنای مواردی‌که، خسارت، نتیجه‌ی خطای متصدی حمل‌ونقل، یا عاملین او باشد.
۲ـ متصدی حمل‌ونقل، ملزم نیست درباره‌ی صحت، یا کافی‌بودن اطلاعات و اسناد مذکور، تحقیق کند.
متصدی حمل، درچه حالتی، درهنگام بروز خسارت، مسول خواهد بود؟
مادهی ۱۷
۱ـ متصدی حمل‌ونقل، مسول خسارتی است که درصورت فوت، جرح، یا هرگونه آسیب بدنی، متوجه مسافر می‌گردد، مشروط بر این‌که، حادثه‌ی منجر به خسارت، در داخل هواپیما، یا حین عملیات پیاده و سوارشدن، رخ داده باشد.
مادهی ۱۸
۱ـ متصدی حمل‌ونقل، مسول خسارتی است که، درصورت انهدام، مفقودشدن، یا صدمه به لوازم شخصی ثبت‌شده، یا کالا، وارد می‌گردد، مشروط بر این‌که، حادثه‌ی منجر به خسارت، حین حمل‌ونقل هوایی، روی داده باشد.
۲ـ از لحاظ بند اخیر، حمل‌ونقل هوایی، شامل مدت زمانی است که طی آن، لوازم شخصی، یا کالا، خواه در یک فرودگاه، خواه در هواپیما، خواه درصورت فرود هواپیما، در خارج از فرودگاه، یا در هرجای دیگر، در اختیار متصدی حمل‌ونقل، قرار داشته باشد.
۳ـ مدت‌زمان حمل‌ونقل هوایی، شامل آن قسمت از حمل‌ونقل که، از طریق زمین، دریا، یا رودخانه، درخارج از فرودگاه، صورت می‌گیرد، نیست. بااین‌وجود، اگر چنین حمل‌ونقلی، در اجرای قرارداد حمل هوایی، به‌منظور بارگیری، تحویل، یا انتقال کالا، از یک وسیله‌ی نقلیه، به وسیله‌ی نقلیه‌ی دیگر، انجام شود، هرگونه خسارت وارده، در حکم خسارتی خواهد بود که، حین حمل‌ونقل هوایی، وارد شده باشد.
مادهی ۱۹
متصدی حمل‌ونقل، مسول خسارتی است که، از تاخیر در حمل‌ونقل هوایی مسافر، لوازم شخصی، یا کالا، ناشی می‌گردد.
متصدی حمل، درچه حالتی، درهنگام بروز خسارت، مسولیتی نخواهد داشت؟
مادهی ۲۰
۱ـ درصورتی‌که، متصدی حمل‌ونقل، ثابت کند که، خود و عاملین او، کلیه‌ی تدابیر لازم را، برای جلوگیری از بروز خسارت، اتخاذ کرده‌اند، یا آن‌که، اتخاذ چنین تدابیری، برای او و عاملین‌اش، مقدور نبوده است، مسول نخواهد بود.
۲ـ درمورد حمل بار و لوازم شخصی، چنان‌چه متصدی حمل‌ونقل، ثابت کند که خسارت وارده، ناشی از خطایی در امر خلبانی، هندلینگ (انجام خدمات مربوط به هواپیما، در روی زمین)، یا ناوبری بوده است، و او و عاملین‌اش، کلیه‌ی تدابیر لازم را، از هر حیث، برای احتراز از خسارت، معمول داشته‌اند، مسول نخواهد بود.
مادهی ۲۱
هرگاه متصدی حمل‌ونقل، ثابت کند که، خسارت وارده، معلول خطای شخص خسارت دیده است، دادگاه می‌تواند، طبق مفاد قانون، متصدی حمل‌ونقل را، به‌طور کامل، یا جزئی، از مسولیت، مبرا سازد.
سقف مسولیت متصدی حمل، درهنگام بروز خسارت، چه میزان است؟
مادهی ۲۲
۱ـ درمورد حمل مسافر، مسولیت متصدی حمل‌ونقل، برای هر مسافر، به مبلغ یک‌صدوبیست‌وپنج هزار فرانک، محدود می‌گردد. هرگاه، دادگاهی، که به قضیه رسیدگی می‌کند، طبق قانون خود، رای براین دهد که، خسارت، به اقساط پرداخت گردد، ارزش برابری اقساط مزبور، نباید از ۱۲۵۰۰۰ فرانک، تجاوز کند. بااین‌حال، با انعقاد قرارداد مخصوص، بین متصدی حمل‌ونقل، و مسافر، می‌توان حدود مسولیت بیش‌تری را توافق کرد.
۲ـ درمورد حمل لوازم شخصی ثبت‌شده، یا حمل کالا، مسولیت متصدی حمل‌ونقل، درمورد هرکیلوگرم، به مبلغ ۲۵۰ فرانک، محدود می‌گردد، مگر آن‌که، فرستنده، هنگام تحویل بسته، به متصدی حمل‌ونقل، ارزش ویژه‌ای اظهار کند، و درصورت لزوم، وجه اضافی، پرداخته باشد.
دراین صورت، متصدی حمل‌ونقل، موظف به پرداخت مبلغی است که، از میزان ارزش اظهارشده، بیش‌تر نخواهد بود، مگر آن‌که، ثابت کند که مبلغ مزبور، از ارزش واقعی کالا، به‌هنگام تحویل، توسط فرستنده، بیش‌تر است.
۳ـ درمورد اشیایی که، مسولیت نگه‌داری آن‌ها، به‌عهده‌ی مسافر است، مسولیت متصدی حمل‌ونقل، از پنج هزار فرانک، نسبت به هر مسافر، تجاوز نمی‌کند.
۴ـ مبالغ مذکور، برحسب فرانک فرانسه، که معادل ۵/۶۵ میلی‌گرم طلا، با عیار نهصد هزارم است، محاسبه می‌شود. این مبلغ را، می‌توان، به هم ارز آن، در پول رایج ملی، تا نزدیک‌ترین عدد صحیح (غیرکسری)، تبدیل کرد.
مادهی ۲۳
هرشرطی‌که، ناظر به سلب مسولیت متصدی حمل‌ونقل، یا تعیین مبلغی، کم‌تر از آن‌چه که در کنوانسیون حاضر، مقرر گردیده است، باشد، باطل، و بلااثر خواهد بود، ولی بطلان چنین شرطی، موجب ابطال همه‌ی قرارداد، که کماکان، تابع مقررات این کنوانسیون خواهد بود، نمی‌شود.
مادهی ۲۴
۱ـ درموارد پیش‌بینی‌شده، در مواد ۱۸، و ۱۹ این کنوانسیون، دعوای جبران خسارت را، تحت هر عنوان، تنها باتوجه به شرایط، و حدود مقرر در کنوانسیون حاضر، می‌توان اقامه کرد.
۲ـ مقررات بند فوق، در موارد پیش‌بینی‌شده، در مادهی ۱۷ نیز، قابل اجرا است، بدون آن‌که، به حق اشخاصی که، می‌توانند اقامه‌ی دعوا کنند، یا به حقوق مربوط به هریک از آن‌ها، لطمه‌ای وارد سازد.
درچه مواردیف سقف مسولیت متصدی حمل، درهنگام بروز خسارت، برداشته می‌شود؟
مادهی ۲۵
۱ـ درصورتی‌که، خسارت واردشده، ناشی از خلاف‌کاری عمدی، یا خطای متصدی حمل‌ونقل باشد، به‌نحوی‌که، خطای مزبور، طبق قوانین دادگاه رسیدگی‌کننده، معادل با خلاف‌کاری عمدی تلقی شود، متصدی حمل‌ونقل، حق نخواهد داشت، به مفاد کنوانسیون حاضر، که مسولیت او را سلب، یا محدود می‌کند، استناد کند.
۲ـ هم‌چنین، درصورتی‌که، خسارت، به‌وسیله‌ی عاملین متصدی حمل‌ونقل، که درحدود وظایف خود، عمل می‌کنند، وارد گردد، متصدی حمل‌ونقل، از حق استناد به مفاد کنوانسیون حاضر، محروم خواهد بود.
گیرنده، درزمان بروز خسارت، چه اقداماتی را باید انجام دهد؟
مادهی ۲۶
۱ـ دریافت لوازم شخصی، یا کالا، بدون آن‌که گیرنده، نسبت به آن اعتراضی داشته باشد، حاکی از این است که، کالا، بدون نقص، و برطبق سند حمل‌ونقل، به گیرنده، تحویل شده است، مگر خلاف آن ثابت شود.
۲ـ درصورت بروز خسارت، شخصی که لوازم شخصی، یا کالا را، دریافت می‌کند، باید بلافاصله، پس از مشاهده‌ی خسارت، حداکثر ظرف سه‌روز، برای لوازم شخصی، و هفت‌روز، برای کالا، از تاریخ دریافت آن‌ها، به متصدی حمل‌ونقل، شکایت کند. درصورت تاخیر در دریافت کالا، شکواییه، باید حداکثر ظرف چهارده‌روز، پس از تاریخ دریافت لوازم شخصی، یا کالا، به نام‌برده، تسلیم شود.
۳ـ شکایت، باید به‌طور کتبی، روی راه‌بارنامه، یا در برگی جداگانه، طی ضرب‌الاجل‌های قیدشده در بند قبل، به‌عمل آید.
۴ـ چنان‌چه، در ضرب‌الاجل‌های مقرر، شکایتی به‌عمل نیاید، اقامه‌ی دعوا، علیه متصدی حمل‌ونقل، به‌هیچ‌وجه، امکان نخواهد داشت، به‌استثنای موردی که، متصدی حمل‌ونقل، مرتکب تقلب شده باشد.
درصورت فوت شخص مسول، دعوا، علیه چه کسانی امکان‌پذیر خواهد بود؟
مادهی ۲۷
درصورت فوت شخص مسول، دعوای جبران خسارت، درحدودی که در این کنوانسیون پیش‌بینی‌شده است، علیه کسانی که، قائم‌مقام قانونی اموال متوفا گردیده‌اند، اقامه خواهد شد.
اقامه‌ی دعوا، علیه متصدی حمل، درچه جاهایی امکان‌پذیر است؟
مادهی ۲۸
۱ـ اقامه‌ی دعوای جبران خسارت، باید به انتخاب خواهان:
ـ در سرزمین یکی از طرف‌های متعهد،
ـ در دادگاه محل سکونت متصدی حمل‌ونقل،
ـ یا مقر اصلی کار او،
ـ یا یکی از شعبات او، که قرارداد حمل‌ونقل، درآن‌جا منعقد گردیده،
ـ یا در دادگاه مقصد،
به عمل آید.
۲ـ جریان دادرسی، تابع قانون دادگاه رسیده‌گی‌کننده، خواهد بود.
مرور زمان اقامه‌ی دعوا، علیه متصدی حمل، چه مدت است؟
مادهی ۲۹
۱ـ هرگاه، ظرف دوسال از تاریخ ورود به مقصد، یا از تاریخی که، هواپیما می‌باید وارد می‌شد، یا از تاریخی که، حمل‌ونقل، متوقف گردیده است، اقامه‌ی دعوا، به‌عمل نیاید، حق مطالبه‌ی خسارت، زایل خواهد شد.
۲ـ طریق محاسبه‌ی مهلت مقرر، طبق قوانین دادگاه رسیده‌گی‌کننده، تعیین خواهد شد.
درصورت انجام عملیات حمل چندوجهی، یا حمل، توسط چند متصدی حمل، مسول ورود خسارت، چه شخصی است؟
مادهی ۳۰
۱ـ درمورد حمل‌ونقلی که، مشمول بند سوم از مادهی ۱بوده، و به‌طور متوالی، توسط چند متصدی حمل‌ونقل، انجام گیرد، هر متصدی حمل‌ونقل، که مسافر، لوازم شخصی، یا بار قبول کند، تابع مقررات این کنوانسیون، خواهد بود، و در آن قسمت از قرارداد حمل‌ونقل، که تحت نظارت او انجام می‌شود، یکی از طرف‌های قرارداد حمل‌ونقل، تلقی خواهد شد.
۲ـ درمورد حمل‌ونقلی که، به این ترتیب، صورت گرفته باشد، مسافر، یا نماینده‌ی او، فقط می‌توانند، علیه متصدی حمل‌ونقلی که، هنگام بروز حادثه، یا تاخیر، عهده‌دار حمل‌ونقل بوده است، اقامه‌ی دعوا کند، مگر آن‌که متصدی حمل‌ونقل اول، طبق توافق صریح، مسولیت تمام مسیر مسافرت را، به‌عهده گرفته باشد.
۳ـ درمورد لوازم شخصی، یا کالا، فرستنده، یا مسافر، می‌تواند علیه نخستین متصدی حمل‌ونقل، مسافر، یا گیرنده، که حق دریافت کالا از متصدی حمل‌ونقل را دارند، یا علیه آخرین متصدی حمل‌ونقل، اقامه‌ی دعوا کند. به‌علاوه، هریک از نام‌برده‌گان، می‌توانند علیه متصدی حمل‌ونقلی که، درزمان انهدام، فقدان، بروز خسارت، یا تاخیر، عهده‌دار حمل‌ونقل بوده است، اقامه‌ی دعوا کنند. متصدیان حمل‌ونقل مزبور، به‌صورت جمعی، یا به‌طور جداگانه، درقبال مسافر، فرستنده، یا گیرنده‌ی کالا، مسول خواهند بود.
مادهی ۳۱
۱ـ درمورد حمل‌ونقل چندوجهی، که قسمتی از آن، با هواپیما، و قسمتی دیگر، با هر وسیله‌ی حمل‌ونقل دیگر، صورتگیرد، مقررات کنوانسیون حاضر، نسبت به آن قسمتی که، با هواپیما انجام شده، اعمال می‌گردد، مشروط برآن‌که، شرایط حمل‌ونقل هوایی مندرج در مادهی ۱، رعایت شده باشد.
۲ـ درمورد حمل‌ونقل چندوجهی، هیچ‌یک از مقررات کنوانسیون حاضر، مانع آن نخواهد بود که، طرفین، در اسناد حمل‌ونقل هوایی، شرایطی قیدکنند که، به‌موجب آن، مقررات کنوانسیون حاضر، نسبت به حمل‌ونقلی که، با سایر وسایل نقلیه، انجام می‌شود، مرعی گردد، مشروط برآن‌که، مقررات این کنوانسیون، درمورد حمل‌ونقل هوایی، رعایت شود.
منبع:tarabord.com